Stan unijnej gospodarki – listopad 2014

Do końca roku tempo wzrostu gospodarczego pozostanie niskie, zarówno w całej UE, jak i w strefie euro i wyniesie odpowiednio 1,3 proc. i 0,8 proc. Tempo wzrostu w UE będzie jednak poprawiać się w 2015 r., kiedy ma wynieść odpowiednio 1,5 proc. i 1,1 proc. W Polsce w przyszłym roku prognozowany jest wzrost o 2,8 proc.

Przyspieszenie gospodarcze do poziomu odpowiednio 2,0 proc. i 1,7 proc. w 2016 r. będzie skutkiem wzmocnienia sektora finansowego (w następstwie przeprowadzenia kompleksowej oceny przez Europejski Bank Centralny i postępu prac zmierzających do utworzenia unii bankowej), a także pierwszych skutków wdrażanych obecnie reform strukturalnych.

– Sytuacja gospodarcza i poziom zatrudnienia nie poprawia się wystarczająco szybko – mówi Jyrki Katainen, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej ds. zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji. - Komisja Europejska jest zdecydowana użyć wszystkich dostępnych narzędzi i zasobów, aby osiągnąć wzrost zatrudnienia i szybki wzrost gospodarczy w Europie. Zaproponujemy wart 300 mld euro plan inwestycyjny, żeby przyspieszyć i podtrzymać ożywienie gospodarcze. Zwiększenie poziomu inwestycji jest kluczem do ożywienia gospodarczego.

Zadaniem Pierre Moscovici, europejskiego komisarza ds. gospodarczych finansowych, podatków i ceł nie ma jednej prostej odpowiedzi na wyzwania stojące przed europejską gospodarką.

- Musimy działać na trzech frontach: wiarygodnej polityki budżetowej, ambitnych reform strukturalnych i tak potrzebnych inwestycji, zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym – uważa Pierre Moscovici. - Wszyscy, w Brukseli, w poszczególnych stolicach i w regionach, musimy działać na rzecz większego wzrostu gospodarczego i zdecydowanego zwiększenia poziomu zatrudnienia dla naszych obywateli.

Ożywienie gospodarcze, które rozpoczęło się w drugim kwartale 2013 r., w dalszym ciągu pozostaje słabe, a sytuacja gospodarcza w wielu państwach członkowskich jest zbyt mało dynamiczna. Poziom zaufania jest niższy niż wiosną, co jest odzwierciedleniem rosnącego poziomu ryzyka geopolitycznego i słabszych prognoz dla gospodarki światowej. Pomimo korzystnych warunków finansowych tempo ożywienia gospodarczego w 2015 r. będzie niskie. Wpływa na to powolne wycofywanie się skutków kryzysu, takich jak wciąż wysokie bezrobocie, wysoki poziom zadłużenia i niski poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych. Jednak przeprowadzona niedawno przez Europejski Bank Centralny kompleksowa ocena uspokoiła nastroje, jeśli chodzi o stabilność sektora bankowego, a poprawiające się warunki finansowania powinny przyczynić się do dalszego wzrostu działalności gospodarczej. W 2016 r. na dalsze przyspieszenie wzrostu powinny także wpłynąć silniejszy popyt wewnętrzny i zagraniczny oraz dalsze prowadzenie dostosowawczej polityki monetarnej, w połączeniu z niskimi kosztami finansowania.

W 2014 r. poszczególne państwa członkowskie UE odnotują bardzo różne poziomy wzrostu gospodarczego, od -0,7 proc. w przypadku Chorwacji, do 4,6 proc. w przypadku Irlandii. Jednak w ciągu kolejnych dwóch lat różnice tempa wzrostu powinny się zmniejszyć. Oczekuje się, że w latach 2015 i 2016 wszystkie kraje UE zanotują dodatni wzrost gospodarczy. Wtedy też gospodarka mocniej odczuje opóźnione skutki wdrożonych już reform.

Powolny powrót umiarkowanego wzrostu gospodarczego

Ożywienie gospodarcze w Unii Europejskiej wydaje się słabe w porównaniu z sytuacją w innych rozwiniętych krajach, a także w świetle historycznych przykładów powrotu gospodarek na ścieżkę wzrostu po kryzysie, i to mimo że również w tych przypadkach ożywienie było zazwyczaj powolne i niepewne. W okresie objętym prognozą coraz bardziej pozytywny wpływ na popyt wewnętrzny powinna wywierać dostosowawcza polityka monetarna, poczynione do tej pory postępy w redukcji zadłużenia prywatnego oraz neutralny kurs polityki budżetowej. Stopniowo powinno następować także ożywienie inwestycji prywatnych, na które pozytywny wpływ będzie wywierać poprawa przewidywań dotyczących popytu i efekt doganiania, chociaż na początku proces ten będzie wolniejszy ze względu na duże zapasy niewykorzystanych mocy produkcyjnych. Oczekuje się, że spożycie prywatne także wzrośnie umiarkowanie w latach 2015 i 2016, do czego przyczynią się niskie ceny towarów i wzrost poziomu dochodu do dyspozycji wynikający ze stopniowej poprawy sytuacji na rynku pracy. Do wzrostu przyczyni się też w niewielkim stopniu spożycie publiczne. W związku z umiarkowanym wzrostem handlu światowego w nadchodzących latach eksport netto przyczyni się do wzrostu PKB jedynie w niewielkim stopniu.

Powolna poprawa sytuacji na rynku pracy

Tempo powstawania nowych miejsc pracy jest umiarkowane, a bezrobocie, dotychczas wysokie, zmniejszyło się jedynie nieznacznie. Ponieważ tempo wzrostu gospodarczego ma się zwiększać stopniowo, bardziej odczuwalna poprawa na rynku pracy powinna nastąpić dopiero pod koniec okresu objętego prognozą. Stopa bezrobocia ma w 2016 r. spaść do 9,5 proc. w UE i do 10,8 proc. w strefie euro.

W ciągu roku 2014 w państwach członkowskich UE utrzymywała się tendencja do niskiego poziomu inflacji, co było skutkiem niskiego poziomu cen towarów oraz znaczącego spowolnienia gospodarczego. Do końca roku 2014 inflacja pozostanie bardzo niska. Jej poziom powinien wzrosnąć w miarę jak gospodarka przyspieszy i podniesie się poziom wynagrodzeń; dodatkowo przyczyni się do tego niedawna deprecjacja europejskiej waluty. Oczekuje się, że w całej UE inflacja wyniesie 0,6 proc. w 2014 r., 1,0 proc. w 2015 r. i 1,6 proc. w 2016 r. Inflacja mierzona wskaźnikiem HICP (zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych) w strefie euro ma w bieżącym roku wnieść 0,5 proc., w 2015 r. ma wzrosnąć do 0,8 proc., a w 2016 r. – do 1,5 proc.

Poziom deficytu finansów publicznych również będzie nadal spadać. Wskaźnik deficytu do PKB w całej UE i w strefie euro będzie się nadal poprawiać, chociaż będzie to proces wolniejszy niż w 2013 r. – wskaźnik ten wyniesie 3,0 proc. w przypadku UE i 2,6 proc. w przypadku strefy euro. Przewiduje się, że poziom deficytu finansów publicznych będzie się nadal obniżać przez najbliższe dwa lata, do czego przyczyni się przyspieszenie gospodarcze. W latach 2014 i 2015 kurs polityki budżetowej będzie bliski neutralnego. Wskaźnik długu publicznego do PKB w Unii Europejskiej i w strefie euro osiągnie w przyszłym roku szczytowy poziom, odpowiednio 88,3  proc. i 94,8 proc. (zgodnie z definicją zawartą w Europejskim Systemie Rachunków 2010).

Prognozy mogą zmienić się na niekorzyść

Ze względu na napięcia geopolityczne, niepewną sytuację na rynkach finansowych oraz ryzyko niepełnego wdrożenia reform strukturalnych, przewidywania dotyczące wzrostu gospodarczego zawarte w prognozie są obarczone ryzykiem zmiany na niekorzyść. Ryzyko dotyczące prognozy inflacji jest zrównoważone.