Podkarpacki sejmik negatywnie o ministerialnym zakazie wycinki drzew

Przez wiele godzin trwała w sejmiku województwa podkarpackiego trwała debata w sprawie stanowiska w sprawie rozwiązań systemowych w zakresie ochrony przyrody w Lasach Państwowych. Udział wzięli liczni zaproszenie goście, m.in. posłowie i europosłowie, w tym Daniel Obajtek oraz leśnicy i naukowcy. Dopiero na koniec zabierali głos radni. Przedstawiciele klubu Prawo i Sprawiedliwość apelowali, by sprawy Lasów Państwowych zastawić leśnikom, zaś w województwie podkarpackim

Były tez głosy, że rząd nic nie zrobił w tej sprawie, mimo upływu ośmiu miesięcy od wprowadzenie rządowych regulacji czyli zakazu wycinki drzew.

Radny Koalicji Obywatelskiej i Trzeciej Drogi zwrócili uwagę, że w Polsce wycina się dużo drewna i nie wywozi jako surowiec, a nie jako gotowy wyrób. W wypowiedziach radnych opozycji pojawiały się sugestie, że taką uchwałę należałoby przepracować wcześniej w komisjach. Jak argumentował Jan Tarapata z Polskiego Stronnictwa Ludowego, wspólna praca różnych klubów nad projektem pozwoliłaby nawet na jednomyślność przy takim głosowaniu.

Ostatecznie przy głosowaniu 23 radnych było za przyjęciem stanowiska (PiS i dwaj radni Konfederacji), pozostali radni wstrzymali się, zaś radny Dariusz Sobieraj PSL-TD nie oddało głosu, chociaż był na sali.

Poniżej treść stanowiska:

Radni Województwa Podkarpackiego, dostrzegając wady prawne w sposobie zarządzania ochroną przyrody, apelują o przyjęcie przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska racjonalnych, systemowych i spójnych rozwiązań, pozwalających na prowadzenie zrównoważonej polityki środowiskowej, zwłaszcza w tak newralgicznym obszarze jak zasoby leśne.

Przejawem nieodpowiedzialnych i nieprzemyślanych działań Ministerstwa Klimatu i Środowiska, jest decyzja z dnia 8 stycznia 2024 r. wstrzymująca lub ograniczająca pozyskiwanie drewna z lasów będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Było to działanie doraźne, z pominięciem obowiązującego prawa i procedur dotyczących ustanawiania form ochrony przyrody. Zarówno tryb wdrożenia decyzji ministerstwa, jak i sposób przeprowadzenia towarzyszących mu „konsultacji społecznych”, spowodowały sprzeciw mieszkańców Podkarpacia zamieszkujących na terenach objętych ograniczeniami.

W tej sprawie już 29 stycznia 2024 r., Radni Województwa Podkarpackiego przyjęli stanowisko, w którym wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec „sposobu i formy wprowadzenia ograniczeń w funkcjonowaniu gospodarki leśnej”. Kolejnym dokumentem w tej sprawie było przyjęte w dniu 2 sierpnia 2024 r. stanowisko Zarządu Województwa Podkarpackiego, w którym zarząd województwa podtrzymał, że działania dotyczące wstrzymania lub ograniczenia pozyskiwania drewna, wprowadzone przez ministerstwo na początku 2024 roku są oparte na wątpliwych podstawach prawnych i pomijają przepisy obowiązującego prawa w zakresie tworzenia nowych form ochrony przyrody.

Należy zauważyć, że działania Ministerstwa Klimatu i Środowiska mają charakter doraźny, a wydane polecenie nie zawiera metodyki, a więc sposobu wyboru obszarów, na których dokonano wyłączeń. Decyzja ministerstwa nie zawiera również analiz strat i korzyści wprowadzenia takiego rozwiązania. Tym samym tryb wdrożenia polecenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska i towarzyszące temu okoliczności, mogą wskazywać, że nie wzięto pod uwagę analiz naukowców i ekspertów zajmujących się gospodarką leśną. Zamiast tego podjęto doraźne działania ukierunkowane jedynie na osiągnięcie korzyści politycznych i zaspokojenie oczekiwań części organizacji ekologicznych, czyli wybranej grupy społecznej, zapominając o ogóle społeczeństwa i konieczności wypracowania konsensusu społecznego.

W tym celu powinno powstać planowanie strategiczne, oparte na ustaleniach wypracowanych przy szerokim udziale ekspertów i przedstawicieli poszczególnych środowisk społecznych oraz społeczeństwa jako całości. Odpowiedzialna polityka leśna powinna również zapewniać finansowe gwarancje dla lokalnych społeczności.

Ograniczanie wycinek na wybranych obszarach leśnych nie było poprzedzone wdrożeniem właśnie takiej całościowej strategii.

Radni Województwa Podkarpackiego uważają, że waga problemu oraz konieczność zapewnienia warunków zrównoważonego rozwoju, wymagają podjęcia prac nad systemem ochrony przyrody, który w obecnej formie jest niewystarczająco skuteczny, a jednocześnie stanowi istotną biurokratyczną barierę dla rozwoju społeczno-gospodarczego.

Mając na uwadze wszystkie powyższe kwestie, Radni Województwa Podkarpackiego ponawiają swój apel do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o zaniechanie chaotycznych i doraźnych działań oraz podjęcie prac nad systemowymi rozwiązaniami w zakresie ochrony środowiska. Prace te powinny uwzględniać:

Kompleksowy przegląd zasobów przyrodniczych oparty o aktualny stan wiedzy, dokonany przez naukowców i praktyków, w szczególności dotyczący lasów jako newralgicznego elementu ochrony przyrody. Przegląd ten powinien zawierać analizę obowiązującego w tym zakresie otoczenia prawnego, zarówno krajowego, jak i na poziomie Unii Europejskiej. W celu dokonania oceny stanu przyrody niezbędne jest wypracowanie metodologii uwzględniającej lokalne i globalne uwarunkowania klimatyczne, społeczne, geograficzne i gospodarcze. Należy zwrócić uwagę, że wielu naukowców i praktyków, wskazuje, iż należy szczególną ochroną objąć część starych lasów, tych najbardziej zbliżonych do naturalnych, natomiast w pozostałych prowadzić zrównoważoną i stabilną gospodarkę leśną, uwzględniającą potrzebną przebudowę drzewostanu, m.in. z uwzględnieniem potrzeb skutecznego pochłaniania CO2.

Stworzenie strategii, która powinna zawierać opis wyzwań i zagrożeń dotyczących form ochrony przyrody oraz określać kompleksowe działania zmierzające do zachowania – w zmieniającej się rzeczywistości przyrodniczej i społeczno-gospodarczej – wielofunkcyjności lasów oraz odzwierciedlać ich niebagatelną rolę w kształtowaniu środowiska, zgodnie z obecnymi i przyszłymi oczekiwaniami społeczeństwa.

Szczególny niepokój radnych Województwa Podkarpackiego wzbudzają konsekwencje, w tym również w sferze społecznej i gospodarczej, jakie będzie miało polecenie Minister Klimatu i Środowiska, dotyczące ograniczenia pozyskiwania drewna w Lasach Państwowych, w tym na terenie podkarpackich nadleśnictw, tj.:

firmy, szczególnie działające na poziomie lokalnym w branży drzewnej oraz ich pracownicy zostaną pozbawieni źródeł dochodu i środków utrzymania;

zmniejszą się dochody dla lokalnych samorządów pochodzące z podatków płaconych przez firmy sektora leśnego, drzewnego i meblarskiego;

w przypadku przemysłu drzewnego i meblarskiego może nastąpić relokacja produkcji poza granice kraju, związana z brakiem surowca i radykalnym wzrostem jego ceny. Oznacza to również utratę wielu miejsc pracy i dochodów budżetu państwa;

brak surowca i wzrost cen odczują również inne sektory w tym na przykład budownictwo.

Jako dobrą praktykę i przykład systemowych oraz uporządkowanych działań na rzecz ochrony przyrody, Radni Województwa Podkarpackiego wskazują inicjatywę Samorządu Województwa Podkarpackiego realizowaną z wykorzystaniem środków unijnych z programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027.

Dzięki unijnemu wsparciu realizowany jest projekt poświęcony 13 Obszarom Chronionego Krajobrazu znajdującym się na Podkarpaciu. W ramach tego zadania, które realizowane jest z udziałem ekspertów, wypracowana zostanie najpierw metodyka waloryzacji tych form ochrony przyrody czyli ustalone zostaną dokładne zasady ich funkcjonowania i użytkowania, a następnie, te wytyczne zostaną wdrożone na wszystkich obszarach chronionych na Podkarpaciu lub na ich części.

Radni Województwa Podkarpackiego, dostrzegając wady prawne w sposobie zarządzania ochroną przyrody, apelują o przyjęcie przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska racjonalnych, systemowych i spójnych rozwiązań, pozwalających na prowadzenie zrównoważonej polityki środowiskowej, zwłaszcza w tak newralgicznym obszarze jak zasoby leśne.

Przejawem nieodpowiedzialnych i nieprzemyślanych działań Ministerstwa Klimatu
i Środowiska, jest decyzja z dnia 8 stycznia 2024 r. wstrzymująca lub ograniczająca pozyskiwanie drewna z lasów będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Było to działanie doraźne, z pominięciem obowiązującego prawa i procedur dotyczących ustanawiania form ochrony przyrody. Zarówno tryb wdrożenia decyzji ministerstwa, jak i sposób przeprowadzenia towarzyszących mu „konsultacji społecznych”, spowodowały sprzeciw mieszkańców Podkarpacia zamieszkujących na terenach objętych ograniczeniami.

W tej sprawie już 29 stycznia 2024 r., Radni Województwa Podkarpackiego przyjęli stanowisko, w którym wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec „sposobu i formy wprowadzenia ograniczeń w funkcjonowaniu gospodarki leśnej”. Kolejnym dokumentem w tej sprawie było przyjęte w dniu 2 sierpnia 2024 r. stanowisko Zarządu Województwa Podkarpackiego,
w którym zarząd województwa podtrzymał, że działania dotyczące wstrzymania lub ograniczenia pozyskiwania drewna, wprowadzone przez ministerstwo na początku 2024 roku są oparte na wątpliwych podstawach prawnych i pomijają przepisy obowiązującego prawa w zakresie tworzenia nowych form ochrony przyrody.

Należy zauważyć, że działania Ministerstwa Klimatu i Środowiska mają charakter doraźny,
a wydane polecenie nie zawiera metodyki, a więc sposobu wyboru obszarów, na których dokonano wyłączeń. Decyzja ministerstwa nie zawiera również analiz strat i korzyści wprowadzenia takiego rozwiązania. Tym samym tryb wdrożenia polecenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska i towarzyszące temu okoliczności, mogą wskazywać, że nie wzięto pod uwagę analiz naukowców i ekspertów zajmujących się gospodarką leśną. Zamiast tego podjęto doraźne działania ukierunkowane jedynie na osiągnięcie korzyści politycznych i zaspokojenie oczekiwań części organizacji ekologicznych, czyli wybranej grupy społecznej, zapominając
o ogóle społeczeństwa i konieczności wypracowania konsensusu społecznego.

W tym celu powinno powstać planowanie strategiczne, oparte na ustaleniach wypracowanych przy szerokim udziale ekspertów i przedstawicieli poszczególnych środowisk społecznych oraz społeczeństwa jako całości. Odpowiedzialna polityka leśna powinna również zapewniać finansowe gwarancje dla lokalnych społeczności.

Ograniczanie wycinek na wybranych obszarach leśnych nie było poprzedzone wdrożeniem właśnie takiej całościowej strategii.

Radni Województwa Podkarpackiego uważają, że waga problemu oraz konieczność zapewnienia warunków zrównoważonego rozwoju, wymagają podjęcia prac nad systemem ochrony przyrody, który w obecnej formie jest niewystarczająco skuteczny, a jednocześnie stanowi istotną biurokratyczną barierę dla rozwoju społeczno-gospodarczego.

Mając na uwadze wszystkie powyższe kwestie, Radni Województwa Podkarpackiego ponawiają swój apel do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o zaniechanie chaotycznych
i doraźnych działań oraz podjęcie prac nad systemowymi rozwiązaniami w zakresie ochrony środowiska. Prace te powinny uwzględniać:

• Kompleksowy przegląd zasobów przyrodniczych oparty o aktualny stan wiedzy, dokonany przez naukowców i praktyków, w szczególności dotyczący lasów jako newralgicznego elementu ochrony przyrody. Przegląd ten powinien zawierać analizę obowiązującego w tym zakresie otoczenia prawnego, zarówno krajowego, jak i na poziomie Unii Europejskiej. W celu dokonania oceny stanu przyrody niezbędne jest wypracowanie metodologii uwzględniającej lokalne i globalne uwarunkowania klimatyczne, społeczne, geograficzne i gospodarcze. Należy zwrócić uwagę, że wielu naukowców i praktyków, wskazuje, iż należy szczególną ochroną objąć część starych lasów, tych najbardziej zbliżonych do naturalnych, natomiast w pozostałych prowadzić zrównoważoną i stabilną gospodarkę leśną, uwzględniającą potrzebną przebudowę drzewostanu, m.in.
  z uwzględnieniem potrzeb skutecznego pochłaniania CO₂.

• Stworzenie strategii, która powinna zawierać opis wyzwań i zagrożeń dotyczących form ochrony przyrody oraz określać kompleksowe działania zmierzające do zachowania –
  w zmieniającej się rzeczywistości przyrodniczej i społeczno-gospodarczej – wielofunkcyjności lasów oraz odzwierciedlać ich niebagatelną rolę w kształtowaniu środowiska, zgodnie z obecnymi i przyszłymi oczekiwaniami społeczeństwa.

Szczególny niepokój radnych Województwa Podkarpackiego wzbudzają konsekwencje,
w tym również w sferze społecznej i gospodarczej, jakie będzie miało polecenie Minister Klimatu i Środowiska, dotyczące ograniczenia pozyskiwania drewna w Lasach Państwowych, w tym na terenie podkarpackich nadleśnictw, tj.:

• firmy, szczególnie działające na poziomie lokalnym w branży drzewnej oraz ich pracownicy zostaną pozbawieni źródeł dochodu i środków utrzymania;

• zmniejszą się dochody dla lokalnych samorządów pochodzące z podatków płaconych przez firmy sektora leśnego, drzewnego i meblarskiego;

• w przypadku przemysłu drzewnego i meblarskiego może nastąpić relokacja produkcji poza granice kraju, związana z brakiem surowca i radykalnym wzrostem jego ceny. Oznacza to również utratę wielu miejsc pracy i dochodów budżetu państwa;

• brak surowca i wzrost cen odczują również inne sektory w tym na przykład budownictwo.

Jako dobrą praktykę i przykład systemowych oraz uporządkowanych działań na rzecz ochrony przyrody, Radni Województwa Podkarpackiego wskazują inicjatywę Samorządu Województwa Podkarpackiego realizowaną z wykorzystaniem środków unijnych z programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027.

Dzięki unijnemu wsparciu realizowany jest projekt poświęcony 13 Obszarom Chronionego Krajobrazu znajdującym się na Podkarpaciu. W ramach tego zadania, które realizowane jest
z udziałem ekspertów, wypracowana zostanie najpierw metodyka waloryzacji tych form ochrony przyrody czyli ustalone zostaną dokładne zasady ich funkcjonowania i użytkowania,
a następnie, te wytyczne zostaną wdrożone na wszystkich obszarach chronionych na Podkarpaciu lub na ich części.