Groźna choroba pszczół w Rzeszowie i okolicach

Zdjęcie ilustracyjne. Fot. pixabay/CC0

Rzeszów i kilka sąsiednich miejscowości objęte są Rozporządzeniem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Rzeszowie, które informuje o występowaniu choroby pszczół. Za obszar zapowietrzony zgnilcem amerykańskim pszczół uznaje się: Malawę, Krasne, Kielnarową, Tyczyn, Chmielnik, a także osiedla w Rzeszowie: Budziwój, Białą, Matysówkę, Zwięczycę, Drabiniankę, Zalesie, Słocinę, Zawiszy Czarnego, Dąbrowskiego, Staroniwę, Piastów, Grota-Roweckiego, Nowe Miasto, Paderewskiego, Kmity, Pułaskiego, Śródmieście, Mieszka I, Wilkowyję, F. Kotuli, Krakowską - Południe, Kr. Augusta, 1000-lecia, Wł. Andersa, Pobitno, Baranówkę, Staromieście, Załęże. I to właśnie ten teren zostanie oznakowany tablicami zgodnie z rozporządzeniem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Rzeszowie.

Zakazuje się na powyższym tym terenie przemieszczania rodzin pszczelich, matek pszczelich, czerwia, pszczół, pni pszczelich, miodu i wszystkich innych produktów pszczelich oraz sprzętu i narzędzi używanych do pracy w pasiece, przez które przenosi się choroba. Zabrania się również organizowania wystaw i targów z udziałem pszczół.

Na obszarze zapowietrzonym nakazuje się posiadaczom zwierząt zgłaszanie miejsc, w których przebywają gatunki wrażliwe na zgnilec amerykański pszczół Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii w Rzeszowie oraz przegląd pasiek.

Zgnilec amerykański, fachowo nazywany zgnilcem złośliwym, jest bardzo groźną chorobą pszczół. Choć bakteria atakuje wyłącznie larwy, to najbardziej skutecznym sposobem uratowania pasieki jest spalenie ula wraz z całą pszczelą rodziną.

Chorobę wywołuje bakteria Paenibacillus larvae zwana lasecznikiem larwy. Pojawia się, gdy pszczoły nie mogą zebrać odpowiedniej ilości nektaru, spadzi lub pyłku (czyli, gdy jest mało pożytku pszczelego) dla dużej ilości czerwiu i pszczoły karmicielki ograniczają do minimum pokarm dostarczany czerwiom.

Bakterie lasecznika pojawiają się i namnażają błyskawicznie, uszkadzając ściany jelita. Zarażone larwy zamierają w zasklepionej komórce – gniją, przybierając kolor brunatnożółtawy, brunatny a w końcu czarny. W ciągu przeciętnie 4 dni umierają. Masa zamarłego czerwiu wydaje charakterystyczny zapach przypominający zapach kleju stolarskiego.

Robotnice usuwają martwy czerw z ula, przenosząc bakterie na odnóżach i narządach gębowych do pokarmu, którym karmią zdrowe larwy. W ten sposób choroba rozprzestrzenia się w całym ulu. Bakterie umiejscawiają się na wszystkich częściach ula, na plastrach, w miodzie, w pyłku i w wosku. Osłabiona pszczela rodzina jest podatna na ataki silniejszych rodzin, które z kolei przenoszą zarazę do zdrowych uli.

Paenibacillus larvae atakuje od wiosny do jesieni, a najsilniej w lipcu i sierpniu. Rozwojowi choroby sprzyja brak odpowiedniej higieny w ulach, niemniej zgnilec może pojawić się nawet we wzorcowej pasiece, jeśli pojawią się w niej pszczoły z zarażonych uli. Zagrożeniem są nie tylko obce pszczoły -  bakterie zgnilca przenoszą się do ula przez miód, wosk, sprzęt pszczelarski, a nawet przez ubranie pszczelarza. Są bardzo odporne – jedynym naprawdę skutecznym sposobem na powstrzymanie zarazy jest spalenie ula wraz z całą pszczelą rodziną i zaoranie i odkażenie ziemi po pasieczysku.

Choroba ta pojawia się w pasiekach na terenie całego kraju. Jest bardzo groźna i jest zwalczana z urzędu przez służby weterynaryjne. O jej występowaniu informują tabliczki z napisem  „Zgnilec amerykański pszczół – Obszar zapowietrzony”. Ten obszar obejmuje teren w promieniu 3 km od ogniska choroby.