Instrument ochrony tymczasowej dla Ukraińców. Najwięcej przyznała Polska

Najnowsze - opublikowane w połowie stycznia - dane na temat unijnego mechanizmu ochrony tymczasowej dla Ukraińców, uciekających przed rosyjską inwazją, dotyczą listopada 2022 r. Polska - jak podał Eurostat - objęła w tamtym miesiącu ochroną tymczasową 40 370 Ukraińców.

Na kolejnych miejscach po Polsce znalazły się: Niemcy (36 385), Rumunia (10 745) i Francja (8 835).

W porównaniu z październikiem 2022 r. liczba Ukraińców otrzymujących tymczasową ochronę spadła w 20 z 26 państw członkowskich UE (dla których dostępne są dane na ten temat).

Według Eurostatu, największy spadek odnotowano w Polsce (-14 150 osób w porównaniu z październikiem 2022 r.), a także w: Bułgarii (-4 420), Irlandii (-2 005) i Niemczech (-1 210). Największy wzrost odnotowano natomiast we Francji (+5 505) i Rumunii (+2 320).

Z danych dostępnych na 30 listopada 2022 r., wśród państw UE, dla których dostępne są dane, Polska zgłosiła największą liczbę Ukraińców objętych ochroną tymczasową - w sumie było to 939 865 osób.

W porównaniu z poprzednim miesiącem liczba ta spadła (nastąpiły wyrejestrowania) o kilkadziesiąt tysięcy - z 1,01 mln osób objętych tym statusem w dniu 31 października 2022 r. Jak podaje Eurostat, podobny spadek odnotowano w październiku w porównaniu z wrześniem.

Na kolejnych miejscach poza Polską, pod względem całkowitej liczby Ukraińców objętych ochroną tymczasową, znalazły się: Niemcy (901 930 ukraińskich uchodźców objętych ochroną tymczasową), Hiszpania (153 760) i Bułgaria (144 315).

W porównaniu z populacją każdego państwa członkowskiego, w listopadzie 2022 r. najwięcej obywateli Ukrainy objętych ochroną tymczasową na tysiąc mieszkańców zanotowano w Estonii (1,4 ) i w Polsce (1,1).

Ochrona tymczasowa Ukraińców to unijny instrument kryzysowy, który rozpoczął działać 4 marca 2022 r. w związku z masowym napływem wysiedleńców z Ukrainy, uciekających przed rosyjską inwazją. Przysługuje ona obywatelom Ukrainy i członkom ich rodzin, także m.in. tym, którzy znaleźli się na terytorium UE jeszcze przed 24 lutego np. jako turyści i nie mogą teraz bezpiecznie wrócić do kraju. Ochrona tymczasowa daje wysiedleńcom prawa zharmonizowane w całej UE: prawo pobytu, dostęp do rynku pracy, do zakwaterowania, pomocy społecznej czy opieki zdrowotnej.

Dzieciom i nastolatkom bez opieki daje: opiekę prawną i dostęp do edukacji.

Najwięcej ukraińskich dzieci ochroną tymczasową objęły Niemcy – łącznie 10 495 osób poniżej 18 roku życia, co stanowi 29 proc. Ukraińców w Niemczech w listopadzie 2022 r.).

Na drugim miejscu pod tym względem znalazła się Polska (9 105, - 23 proc.), dalej Rumunia (3 450 - 32 proc.) i Włochy (2 210 - 29 proc.).

Jak podał w grudniu Główny Urząd Statystyczny, według stanu na 24 czerwca 2022 r., w polskich szkołach było 182,5 tys. ukraińskich uczniów, najwięcej w podstawówkach. 

Według Eurostatu, większość Ukraińców, którym przyznano tymczasową ochronę w UE, to kobiety, w tym dziewczęta.

Najwięcej kobiet, które otrzymały tymczasową ochronę, zgłosiła Polska (25 895, co stanowi 64 proc. Ukraińców objętych ochroną w Polsce w listopadzie), Niemcy (20 855, 57 proc.), Rumunia (6 030, 56 proc.), Francja (6 015, 68 proc.) i Włochy (5 270, 69 proc.).

Największą liczbę mężczyzn (w tym chłopców), którzy otrzymali tymczasową ochronę, zgłosiły z kolei Niemcy (15 475, co stanowi 43 proc. Ukraińców w listopadzie), Polska (14 480, 36 proc.) Rumunia (4 720, 44 proc.), Francja (2 820, 32 proc.) i Hiszpania (2 350, 46 proc.).

Na pomoc Ukraińcom uciekającym przed wojną rząd oraz samorządy przeznaczają niewykorzystane dotąd fundusze unijne, co umożliwia specjalny mechanizm pomocowy Unii Europejskiej - CARE (Cohesion's Action for Refugees in Europe). Ponadto Komisja Europejska przyjęła pakiet FAST-CARE, który m.in. włączył do udziału w pomocy Fundusz Spójności.

Polska otrzymała ponadto - dzięki umowom grantowym podpisanym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji z Komisją Europejską - łącznie blisko 700 mln zł na wsparcie działań związanych z masowym napływem osób uciekających przed wojną w Ukrainie.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej podsumowując rok 2022 podało z kolei, że beneficjenci programów współpracy transgranicznej Polska-(Rosja) i Polska-(Białoruś)-Ukraina realizują działania na rzecz Ukrainy i ukraińskich uchodźców w Polsce o wartości ponad 1 mln euro. Do tego trwają prace nad uruchomieniem kolejnej transzy pomocowej o wartości ok. 5 mln euro.

- Za te środki kupowany jest najpotrzebniejszy sprzęt, który polskie podmioty przekazują partnerom z Ukrainy oraz doposażane i wspierane są placówki udzielające pomocy uchodźcom - podał resort.