Debata wokół książki prof. Aleksandra Halla „Anatomia władzy i nowa prawica”

Aby przezwyciężyć pogłębiający się konflikt światopoglądowy w Polsce powinna powstać nowa prawicowa siła polityczna. Jedynie taka formacja może stać się alternatywą dla wyborców rozczarowanych wypaczaniem konserwatywnych wartości przez obóz Zjednoczonej Prawicy – przekonuje w swojej najnowszej książce prof. Aleksander Hall, który pod koniec lat 70. ubiegłego wieku współtworzył antykomunistyczny i prawicowy Ruch Młodej Polski. Zdaniem politologa i byłego opozycjonisty mamy obecnie w Polsce do czynienia z instrumentalnym traktowaniem wartości prawicowych przez obóz rządzący, choć w powszechnym odbiorze nadal – zarówno PiS jak i cała Zjednoczona Prawica – są postrzegane jako prawicowe.

Prof. Hall upomina się w tej sytuacji o liczną grupę obywateli, którzy nie są w stanie zaakceptować oferty przedstawianej przez liberalną i lewicową opozycję gdyż nie ma w niej miejsca na prawicowe wartości: W społeczeństwie jest  bardzo wielu ludzi Kościoła – mówię tu nie tylko o duchownych, ale przede wszystkim o katolikach – którzy wcale nie są zachwyceni instrumentalnym traktowaniem Kościoła i religii przez ugrupowanie rządzące, ale też wcale nie są zachwyceni powiedzeniem „aborcja jest ok” i wcale nie tęsknią za tym, żeby nie było elementu religijnego w przestrzeni publicznej, a takie postulaty przecież są formułowane. 

Według autora książki „Anatomia władzy i nowa prawica” tylko pojawienie się nowej siły na prawicy spowoduje, że polityczne wahadło w Polsce przestanie tak mocno wychylać się raz w prawą, a raz w lewą stronę. Taka sytuacja jest teraz, bo na skrajne działania ze strony obozu rządzącego opozycja reaguje coraz silniejszym oporem. Gdyby prawica była inna, to podziały wśród polityków i zwykłych obywateli  nie byłyby już tak ostre i mielibyśmy szansę wrócić do myślenia w kategoriach wspólnoty.

Prof. Anna Siewierska-Chmaj stoi na stanowisku, że w sytuacji tak silnych podziałów wewnątrz polskiego społeczeństwa należałoby raczej zejść z rozmów prowadzonych „na wysokim C” na poziom konkretów i wokół nich budować sojusze. Jej zdaniem warto na nowo odzyskać i zdefiniować pojęcie patriotyzmu – dziś mocno obarczone skojarzeniami z wojującym nacjonalizmem – a także pojęcia obywatela i społeczeństwa obywatelskiego. Zejdźmy do konkretów, spróbujmy rozmawiać o kwestiach podstawowych – mówiła dr Siewierska-Chmaj przywołując między innymi postulowaną przez Obywateli RP koncepcję tzw. trzeciej izby czyli trzeciej izby parlamentarnej mającej charakter stałego panelu obywatelskiego.

Prof. Rafał Matyja podkreślił z kolei, że pierwszym warunkiem istnienia wspólnoty jest osłabianie skali napięcia i konfliktu, i taką deeskalację widzi w książce prof. Halla. Opowiada się on też za takim myśleniem o wspólnocie, które dotyczy bardziej wspólnego życia, a nie wspólnych ideałów. Jeżeli nasza tożsamość będzie w 80% zbudowana z chęci wspólnego życia, a w 20% na poszukiwaniu wspólnych ideałów, to będziemy zdrowsi, niż [gdyby było] odwrotnie. Bo jak zaczniemy rozmawiać o wspólnych ideałach, to się bardzo mocno pokłócimy – uważa prof. Matyja. Nawiązując do metafory wahadła zwrócił on także uwagę, że  w Polsce to nie radykalna prawica walczy z radykalną lewicą, zaś w najbardziej ostrym po 1989 roku politycznym sporze pozostają dwie partie centroprawicowe. To jest istota polskiego dramatu.

Książka pt. „Anatomia władzy i nowa prawica” ukazała się nakładem Instytutu Wydawniczego Znak i Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie.

Przeczytaj fragment książki pt. „Anatomia władzy i nowa prawica”.