Będą 24 miliony euro dla Podkarpacia w ramach React-EU?

React-EU (Recovery Assistance for Cohesion and the Territories of Europe) to jeden mechanizmów przygotowany przez Komisję Europejską w odpowiedzi na kryzys wywołany przez pandemię COVID-19.

- Cieszymy się z dodatkowych środków. W naszym województwie jest duże zainteresowanie inwestycjami w Odnawialne Źródła Energii i dzięki temu mechanizmowi będzie możliwa jeszcze większa liczba przedsięwzięć w tym zakresie. Każde dodatkowe środki w ramach naszego regionalnego programu są niezwykle cenne, szczególnie w dobie kryzysu wywołanego Covid-19 – powiedział marszałek Władysław Ortyl;

Państwa członkowskie zostały w sposób bezprecedensowy dotknięte kryzysem wynikającym z gospodarczych, społecznych i zdrowotnych skutków pandemii COVID-19. Aby zapobiec powiększaniu się dysproporcji oraz uniknąć nierównomiernego procesu odbudowy gospodarki, konieczne było zapewnienie dodatkowego wsparcia w perspektywie krótko- i średnioterminowej dla państw członkowskich i regionów, w szczególności tych, których gospodarka najbardziej ucierpiała wskutek pandemii i które mają najmniejsze możliwości pomyślnego wyjścia z obecnej sytuacji.

React-EU to inicjatywa obejmująca dodatkowe środki w ramach Polityki Spójności na lata 2014-2020, której celem jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom społeczno-gospodarczym pandemii COVID-19. Instrument zakłada jak najszybsze uruchomienie inwestycji w walce z kryzysem wywołanym przez COVID-19, przygotowanie do ekologicznej i cyfrowej odbudowy gospodarki i wzmocnienia jej odporności na wypadek potencjalnych przyszłych kryzysów.

W Polsce środki React-EU będą wdrażane zarówno w ramach krajowych, jak i regionalnych programów. Okres kwalifikowalności wydatków to: 1.02.2020 r. - 31.12.2023 r. Łączna wartość środków w ramach I transzy instrumentu przewidziana do podziału pomiędzy programy regionalne wynosi 365 194 022 euro. Podział środków React-EU został dokonany na podstawie udziału poszczególnych programów w ogólnej alokacji funduszy strukturalnych dla programów regionalnych na lata 2014-2020. Alokacja przeznaczona na Instrument React-EU w ramach I transzy dla województwa podkarpackiego wynosi 24 639 433 euro (tj. 6,75% alokacji dla programów regionalnych), w tym kwota na pomoc techniczną – 985 577 euro.

Według ostatnich informacji środki II transzy React-EU będą wdrażane wyłącznie na poziomie krajowym przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

React-EU wdrażany będzie w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 (RPO WP 2014-2020), zgodnie z zasadami przewidzianymi dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach nowego celu tematycznego pn. „Wspieranie kryzysowych działań naprawczych w kontekście pandemii COVID-19 i jej skutków społecznych oraz przygotowanie do ekologicznej i cyfrowej odbudowy gospodarki zwiększającej jej odporność”, wprowadzonego na mocy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2221 z dnia 23 grudnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do zasobów dodatkowych i przepisów wykonawczych w celu zapewnienia pomocy na wspieranie kryzysowych działań naprawczych w kontekście pandemii COVID-19 i jej skutków społecznych oraz przygotowanie do ekologicznej i cyfrowej odbudowy gospodarki zwiększającej jej odporność (REACT-EU). W związku z tym konieczne było zaprogramowanie dwóch dodatkowych osi priorytetowych w ramach RPO WP 2014-2020, tj. osi priorytetowej XI REACT-EU oraz osi priorytetowej XII Pomoc Techniczna REACT-EU.

Biorąc pod uwagę bardzo krótki okres, w którym środki React-EU będą musiały być wykorzystane, tj. do 31 grudnia 2023 r., zarząd województwa podjął zdecydował o przeznaczeniu dodatkowych środków React-EU na gotowe do realizacji projekty z list rezerwowych oraz o przeznaczeniu dopuszczalnej (4% z alokacji React-EU) kwoty na pomoc techniczną.

Podjęto decyzję o kierunkowym przeznaczeniu dodatkowych środków React-EU, tj.:

- 7 884 619 euro (32% React-EU) - lista rezerwowa w Działaniu 2.1 Podniesienie efektywności i dostępności e-usług; wybór wszystkich projektów na liście rezerwowej;

- 15 769 237 euro (64% React-EU) - założono, że wybór projektów w ramach Działania 3.1 Rozwój OZE z list rezerwowych odbędzie się w parytecie 50% na konkurs ogólny i 50% na projekty parasolowe;

- 985 577 euro (4% React-EU) – pomoc techniczna.

Zgodnie ze zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju ONZ oczekuje się, że w ramach React-EU 25% całkowitej puli środków finansowych zostanie przeznaczone na cele związane z klimatem. W ramach RPO WP 2014-2020 aż 64% alokacji React-EU przyczyni się do realizacji celu klimatycznego.

Projekt RPO WP 2014-2020 uwzględniający zmiany w zakresie Instrumentu React-EU został przyjęty Uchwałą Nr 325/6461/21 Zarządu Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie z dnia 26 października 2021 r. Jednocześnie propozycje zmian RPO WP 2014-2020 dotyczące zaprogramowania dodatkowych środków instrumentu React-EU zostały zatwierdzone przez Komitet Monitorujący 14 października 2021 r. Propozycje zmian uzyskały również pozytywną opinię Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie ich zgodności z Umową Partnerstwa. Natomiast 27 października 2021 r. projekt zmiany RPO WP 2014-2020 został skierowany do akceptacji przez Komisję Europejską.