Gniazda dla jerzyków w MPWiK Rzeszów
RZESZÓW. Piętnaście budek dla jerzyków - ptaków które są doskonałą naturalną ochroną ludzi przed komarami - zamontowano na jednym z budynków Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w 2020 roku. Być może już w przyszłym sezonie budki doczekają się lokatorów. W centrum Rzeszowa pojawiły się duże stada jerzyków.
Jerzyk w locie. Fot. Pixabay/CC0
Jerzyk to niezwykle ciekawy i pożyteczny ptak. Jest naturalnym wrogiem komarów. Potrafi dziennie zjeść około 20 tysięcy tych uciążliwych dla człowieka owadów. Jeszcze nie tak dawno w Rzeszowie gnieździły się tysiące jerzyków. Odeszły kiedy zaczęto masowo ocieplać budynki styropianem i pozatykano szczeliny budynk, w których się gnieździły.
Jedynym sposobem na odbudowanie populacji tych ptaków, stosowanym w wielu polskich miastach jest wieszanie budek lęgowych. I takie budki powstały w MPWiK. Budki wieszane są także przez niektóre spółdzielnie mieszkaniowe. Pierwsze efekty są widoczne. W rejonie ulic Szopena i Naruszewicza gdzie mieści się MPWiK od jakiegoś czasu pojawiają się duże stada jerzyków.
O jerzykach opowiada nam Tymoteusz Mazurkiewicz, pracownik Politechniki Rzeszowskiej, ale także ornitolog z zamiłowania i lider podkarpackiej grupy Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
- Modernizacja budynków znacznie utrudniła życie w mieście tym ptakom. Na szczęście w Rzeszowie jest ich coraz więcej. Różne formy przywracania im siedlisk to bardzo ważne inicjatywy. Dlatego działania MPWiK są tak ważne i cenne - mówi Tymoteusz Mazurkiewicz.
I radzi jak wieszać budki dla jerzyków: - Najlepiej od strony wschodniej i północnej. Chodzi o jak najwięcej cienia. Muszą wisieć (najlepiej na ścianie bez okien i drzwi) wysoko nad ziemią, co najmniej 5 metrów bo jerzyk potrzebuje przestrzeni kiedy wyskakuje z budki i łapie poziom lotu. To ptaki stadne więc dobrze jest wieszać od razu co najmniej kilka, kilkanaście budek - tłumaczy Tymoteusz Mazurkiewicz.
Jerzyki przylatują z zimowisk jako jedne z ostatnich ptaków: w kwietniu. Z tym wiąże się teoria dotycząca nazwy tego ptaka. Pierwsze przyloty notowane są w ostatniej dekadzie kwietnia około 23 dnia tego miesiąca kiedy przypadają imieniny Jerzego.
Zanim jerzyki pojawią się na lęgowiskach inne ptaki np. szpaki czy wróble lub sikory mogą już zająć budki lęgowe. - One zaczynają szukać miejsc do lęgu około miesiąca wcześniej niż jerzyki - mówi Tymoteusz Mazurkiewicz. I dodaje, że wskazane jest by budki otwierać właśnie w ostatniej dekadzie kwietnia. - Kolejna bardzo ważna rzecz to, to że jerzyki lęgną się co roku w tym samym miejscu czy budce. Więc jeżeli zdejmujemy budki na zimę np. by je wyczyścić, a warto to robić np. w październiku, musimy powiesić je wiosną dokładnie w tym samym miejscu. Przesunięcie wlotu nawet o 10 centymetrów spowoduje, że ptaki będą szukać innego miejsca lęgowego.
Poza walką z komarami dużą zaletą jerzyków jest to, że te ptaki nie brudzą, nie niszczą elewacji.
- Czy jest szansa by jerzyki zasiedliły budki na terenie MPWiK?
- Budki można wieszać cały rok. Jeżeli nie trafimy w sezon lęgowy ptaki będą się i tak z nimi zapoznawały i w kolejnym roku mogą je zasiedlić i jest to oczywiście możliwe także w MPWiK - mówi Tymoteusz Mazurkiewicz. - Młode jerzyki wracają z Afryki do miejsc gdzie przyszły na świat dopiero po dwóch latach, kiedy osiągają dojrzałość płciową. - Te dwa lata spędzają niemal cały czas w locie. Te ptaki jedzą, piją, śpią, kopulują w locie. Są w stanie przelecieć nawet 800 kilometrów w ciągu doby
.
