800 euro za tonę. Podatek od plastiku ma wesprzeć walkę z COVID-19 w Europie

Fot. Stowarzyszenie „Polski Recykling”

Opłata za opakowania plastikowe wytworzone w kraju członkowskim, których nie poddano recyklingowi, czyli tzw. „plastic tax” obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. i ma charakter retroaktywny. Co oznacza, że niezależnie od terminu przyjęcia unijnej decyzji przez dany kraj członkowski, opłata naliczy się automatycznie od początku roku. Polsce przyznano ryczałtową zniżkę w wysokości 117 mln euro. Każde euro powyżej wskazanej kwoty trafi do unijnego budżetu. Tym samym Unia może zobowiązać Polskę do zapłaty nawet 2 mld zł podatku za bieżący rok.

- Naszym zdaniem polski rząd przeniesie całość kosztów plastic levy na producentów opakowań z tworzyw sztucznych w ramach rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Branża recyklerska czeka na rozporządzenie w tej sprawie. Takie rozwiązanie skłoni producentów plastikowych opakowań, głównie z zagranicznym kapitałem, do sięgania po wytwarzane w Polsce recyklaty, zwiększy popyt na rodzime surowce wtórne. Uważamy, że przy obecnym deficycie nie można obciążać kosztami daniny od tworzyw sztucznych budżetu państwa. Tym bardziej, że UE już przymierza się do wprowadzenia obowiązku używania 30 procent granulatu z surowców z recyklingu w produkcji opakowań - wyjaśnia Szymon Dziak - Czekan, prezes Stowarzyszenie „Polski Recykling”.

Recyklerzy zwracają uwagę na braki obecnego systemu gospodarki odpadami w Polsce oraz pozorne działanie organizacji odzysku, co powoduje niedofinansowanie rodzimej branży recyklerskiej, ale również podnosi koszty wywozu śmieci w gminach.

- Statystyczny Polak produkuje rocznie około 312 kg odpadów komunalnych. Mnożąc tę wartość przez liczbę obywateli (38 mln) daje to sumę około 12 mln ton odpadów komunalnych rocznie. Z moich szacunków wynika, że 25% z tego stanowią odpady z tworzyw sztucznych, to okazuje się, że produkujemy rocznie 3 mln ton tego rodzaju odpadów. Masę tych odpadów musimy pomnożyć przez dwa ze względu na zawartość zanieczyszczeń, bo w Polsce segregacja bardzo kuleje, co daje sumę około 6 mln ton odpadów komunalnych z tworzyw sztucznych przejeżdżających przez wagi instalacji komunalnych. Jeśli pomnożymy tę masę przez średnią stawkę opłaty opakowaniowej, obowiązującą w innych krajach UE, która wynosi 600 euro to otrzymamy kwotę 3.6 mld euro. Po przeliczeniu na złotówki mamy kwotę około 15 miliardów złotych i takie środki powinny być przekazywane od wprowadzających produkty w opakowaniach na rynek do organizacji odzysku. Aktualnie łączna kwota jąka pobierają organizacje odzysku od tych podmiotów wynosi w przybliżeniu 32 miliony złotych. Różnica pomiędzy tymi kwotami zostaje na kontach wprowadzających produkty w opakowaniach. Konsekwencją takich „oszczędności” jest brak dofinansowania do recyklingu odpadów w Polsce i marnowanie tysięcy ton odpadów, których bez dopłat nie opłaca się przedsiębiorcom przetwarzać - wyjaśnia Zbigniew Trejderowski, właściciel firmy Conkret.

Unia Europejska zakłada, że państwa członkowskie wykorzystają wypracowany w dyrektywie mechanizm jako zachętę do zmniejszenia zużycia jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych oraz promowania recyklingu i gospodarki w obiegu zamkniętym.

- Polska powinna implementować unijne prawo w ten sposób, żeby stymulować innowację w zakresie wykorzystywania odpadów w produkcji opakowań z tworzyw sztucznych, włączając recyklaty ponownie do produkcji. Odciąży to budżet Polski i samorządów oraz oszczędzi środowisko naturalne. W przeciwnym wypadku będzie to narzędzie typowo fiskalne, nie wesprze polskiego recyklingu i gospodarki, a pieniądze zamiast do polskich firm recyklerskich trafią do Unii – zaznacza Szymon Dziak - Czekan.

Decyzją Rady Unii Europejskiej nr 2020/2053 z 14 grudnia 2020 r. dodatkowe środki własne w budżecie Unii, pozyskane z tzw. plastic tax, zostaną przeznaczone na walkę ze skutkami COVID-19. Metodę obliczenia wielkości wytworzonej i zrecyklowanej określa w oparciu o Dyrektywę 94/62/WE rozporządzenie Rady ustanawiające środki wykonawcze dla decyzji.