Władysław Ortyl zaproponował KE czteropunktowy plan wsparcia Białorusi przy udziale samorządów

Marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl © European Union / Giedre Daugelaite

Plan obejmuje wymianę doświadczeń między władzami lokalnymi, programy stażowe dla Białorusinów, powołanie "Uniwersytetu Wschodnioeuropejskiego" oraz rozwijane programów transgranicznych.

Choć debata nt. stosunków UE z krajami sąsiednimi z udziałem unijnego komisarza skupiła się głównie na potencjalnych członkach UE z Bałkanów Zachodnich, Ortyl zwrócił uwagę na sytuację na Białorusi, apelując o wsparcie dla tego kraju.

- Protesty w Mińsku trwają już ponad 100 dni, w społeczeństwie (białoruskim) przelewa się czara goryczy, codziennie są setki bezprawnie zatrzymywanych ludzi. Ważne, że Unia Europejska wspiera te przemiany demokratycznie, nie uznaje wyników sfałszowanych przez Białoruś wyborów – mówił marszałek.

Dodał, że członkowie Komitetu Regionów zastanawiają się, jak władze samorządowe regionów i miast mogą włączyć się w pomoc, wspierając budowę społeczeństwa obywatelskiego w tym kraju. Zdaniem Ortyla, plan takiego wsparcia powinien przewidzieć minimum cztery działania. Zastrzegł przy tym, że nie chodzi o geopolitykę, która jest domeną państw narodowych.

- Po pierwsze powinniśmy stworzyć program wymiany doświadczeń między władzami lokalnymi, regionalnymi, doświadczeń, jeżeli chodzi o korzystanie z pomocy europejskiej, jeżeli chodzi o kwestię związaną z funkcjonowaniem demokratycznych samorządów – ocenił.

Według marszałka, należałoby również wyjść z inicjatywą programów stażowych dla pracowników samorządów terytorialnych z Białorusi, dla studentów, ludzi młodych, tak aby przygotować kadry do przemian demokratycznych i do budowy społeczeństwa obywatelskiego. Ortyl przekonywał, że w tym celu Komisja Europejska mogłaby stworzyć specjalny fundusz stażowy.

Marszałek zaapelował ponadto o wsparcie KE dla powołania "Uniwersytetu Wschodnioeuropejskiego" - szkoły administracji publicznej - w jednym w krajów Partnerstwa Wschodniego, co mogłoby odpowiednio przygotowywać kadry „do demokracji".

Ortyl zaapelował również, aby rozwijać i wzmacniać programy transgraniczne. Zwrócił uwagę, że Podkarpacie uczestniczy w programie transgranicznym Program Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina. "Od 16 lat z sukcesami ten program jest wdrażany; 450 projektów na kwotę ponad 400 mln euro - to są takie mierzalne wartości, ale ich efektem jest wiele, wiele wartości niemierzalnych, w tym trwałe więzi społeczne, więzi personalne, one są jednym z cenniejszych elementów wdrażania tych programów" – powiedział.

Komisarz ds. sąsiedztwa i rozszerzenia UE Oliver Várhelyi podkreślił, że Białorusini zasługują na nasze wsparcie.

- Będziemy ich dalej wspierać i pogłębiać naszą współpracę – zadeklarował. - Dlatego też przeznaczaliśmy możliwie największą ilość funduszy bezpośrednio na rzecz obywateli Białorusi. Oczekujemy jasnych decyzji ze strony KE w ciągu najbliższych paru dni dotyczących przesłania 25 mln euro bezpośrednio przeznaczonych na cywilów.

Komisarz powiedział, że UE chce by Białoruś stała się państwem demokratycznym. 

Partnerstwo Wschodnie to część europejskiej polityki sąsiedztwa obejmująca wschodnich sąsiadów UE. Partnerstwo ma pogłębiać więzi polityczne i integrację gospodarczą z sześcioma krajami Europy Wschodniej i Zakaukazia: Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Mołdawią i Ukrainą.