Spadek nastrojów konsumentów - wrzesień 2020

Barometr Nastrojów Konsumenckich GfK, czyli syntetyczny wskaźnik ilustrujący aktualne nastroje wśród polskich konsumentów, wyniósł we wrześniu -14,5 i był o 3,4 p.p. niższy w stosunku do poprzedniego miesiąca.

We wrześniu składowe Barometru Nastrojów Konsumenckich kształtowały się następująco:

– istotnie spadły oceny bieżącej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego – spadek o 6,6 p.p., z poziomu -7,5 do -14,1;

– wzrosły oceny przyszłej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego – wzrost o 3,1 p.p., z poziomu -8,3 do -5,2;

– spadły oceny przyszłej sytuacji gospodarczej kraju – spadek o 2,7 p.p., z poziomu -29,1 do -31,8;

– istotnie spadła skłonność do zakupów – spadek o 7,7 p.p., z poziomu 0,8 do -6,9.

Wrzesień był drugim miesiącem z rzędu, w którym wyraźnie pogarszały się nastroje konsumenckie. I choć obecna dynamika spadku nie jest równa dynamice wzrostowej obserwowanej podczas odbudowywania się głównego wskaźnika nastrojów konsumenckich w okresie od maja do lipca, to wyraźnie widać odwracanie się trendu. Strach przed drugą falą zachorowań, obawy o skalę przywracanych restrykcji oraz ogólna niepewność z tym związana kształtuje obecnie nastroje konsumentów i wydaje się, iż będzie wpływała na nie w nadchodzących miesiącach. Obrazy nieodległej kwietniowej rzeczywistości oraz wizja możliwego powrotu do modelu funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki z tamtych dni nie powodują już paniki, ale są nadal żywe w świadomości konsumentów. Ich niepewność pogłębia także perspektywa nadchodzącego sezonu grypowego, który w normalnych okolicznościach nie wzbudzałby szczególnego niepokoju, jednak tegoroczny jesienno-zimowy sezon zachorowań będzie z pewnością szczególny z powodu równoległej wzrastającej fali infekcji wirusem covid-19.


– Wydaje się, iż w najbliższej perspektywie dalsze schładzanie nastrojów będzie nieuniknione. Powoli poznajemy konsekwencje wzmożonego ruchu turystycznego, powrotów z wakacji, otwarcia szkół i większości sektorów gospodarki. Tak długo, jak sytuacja epidemiczna, a za nią gospodarcza, zarówno ta w Polsce, jak i na świecie, ulega pogorszeniu, tak długo będziemy obserwować dalsze spadki klimatu konsumenckiego. Rosnąca fala infekcji wirusem covid-19 pogłębia niepokój a powrót do szkół i przedszkoli, który wiąże się z dodatkowymi wydatkami w gospodarstwach z dziećmi, dodatkowo przekłada się na negatywną ocenę obecnej sytuacji finansowej gospodarstwa i tłumaczy spadek indeksu – komentuje Agnieszka Sora, prezes i dyrektor zarządzająca GfK.

O badaniu
Badanie zrealizowano w dniach 4-9 września w ramach wielotematycznego badania omnibusowego e-Bus metodą CAWI (wspomaganych komputerowo wywiadów z respondentami z wykorzystaniem ankiety umieszczonej w internecie) na losowo-kwotowej, reprezentatywnej przedmiotowo, ogólnopolskiej próbie n=1000 osób. Struktura respondentów została dobrana i zrealizowana z zachowaniem rozkładu parametrów społeczno-demograficznych odzwierciedlającym rozkład tych cech w populacji generalnej. Cechy kontrolowane w badaniu: wykształcenie, płeć x wiek, województwo, klasa wielkości miejscowości.

Barometr może przyjmować wartości od –100 do +100 i jest to saldo pomiędzy opiniami pozytywnymi a negatywnymi. Dodatnia wartość barometru wskazuje na to, iż w danej fali badania liczba konsumentów nastawionych optymistycznie przeważa nad liczbą konsumentów nastawionymi pesymistycznie. Wartość ujemna barometru oznacza odwrócenie tej proporcji.

Barometr jest zagregowanym wskaźnikiem sporządzanym na zlecenie Komisji Europejskiej, wyliczanym od 1985 roku. Obecnie indeks obejmuje 27 krajów. Dane dla Polski pochodzą z badania GfK współfinansowanego przez Komisję Europejską.

Barometr to syntetyczny indeks oparty na poniższych składowych:

Ocena bieżącej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego

Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Jak zmieniła się ogólna sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego od okresu sprzed 12 miesięcy?
ODP.: znacznie się poprawiła, trochę się poprawiła, nie zmieniła się, trochę się pogorszyła, znacznie się pogorszyła

Ocena przyszłej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego

Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Jak – Pana(i) zdaniem – zmieni się sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego w ciągu najbliższych 12 miesięcy?

ODP.: znacznie się poprawi, trochę się poprawi, nie zmieni się, trochę się pogorszy, znacznie się pogorszy

Ocena przyszłej sytuacji gospodarczej kraju

Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Jak – Pana(i) zdaniem – zmieni się sytuacja gospodarcza kraju w ciągu najbliższych 12 miesięcy?

ODP.: znacznie się poprawi, trochę się poprawi, nie zmieni się, trochę się pogorszy, znacznie się pogorszy

Skłonność do zakupów

Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Czy Pana/i zdaniem suma pieniędzy, którą wydacie Państwo na zakup dóbr trwałego użytku (np. mebli, telewizorów, aut, pralek, komputerów) w ciągu najbliższych 12 miesięcy zmieni się w stosunku do sumy wydanej na te cele w ciągu minionych 12 miesięcy?

ODP.: wydamy znacznie więcej, wydamy trochę więcej, wydamy tyle samo, wydamy nieco mniej, wydamy zdecydowanie mniej