Po spotkaniu Karpackiej Rady Wykonawczej: Strategia Karpacka coraz bliżej

Pierrwsza z lewej min. Małgorzata Jarosińska-Jedynak. Fot. Daniel Kozik

- Dziś, wspólnie stawiamy ważny krok naprzód – inaugurujemy prace Karpackiej Rady Wykonawczej. Liczę, że to spotkanie rozpocznie nowy, aktywny rozdział naszej współpracy – mówiła minister Małgorzata Jarosińska-Jedynek otwierając pierwsze posiedzenie rady.

Karpacka Rada Wykonawcza (Carpathian Executive Board) złożona jest z przedstawicieli ministerstw odpowiedzialnych za rozwój regionalny w Polsce, na Węgrzech, Ukrainie i Słowacji. To sygnatariusze deklaracji podpisanej w Krynicy w 2018 roku. Dodatkowo do udziału w pracach Rady zapraszane są inne kraje karpackie, mające status obserwatora. Celem Karpackiej Rady Wykonawczej jest planowanie dalszych działań zmierzających do przyjęcia piątej strategii makroregionalnej UE.

Na posiedzeniu inauguracyjnym przedstawiono cztery główne zadania Rady. Pierwszą i najważniejszą omawianą kwestią było rozpoczęcie formalnego procesu, to znaczy przeprowadzenie dyskusji w ramach Rady do Spraw Ogólnych UE o potrzebie unijnej Strategii Karpackiej oraz uruchomienie prac Komisji Europejskiej w tym zakresie. Drugim istotnym zadaniem, które stawia sobie za cel Karpacka Rada Wykonawcza jest zachęcenie pozostałych państw karpackich do udziału w staraniach nad powołaniem Strategii Karpackiej. Kolejnym filarem działalności Rady jest przygotowanie merytoryczne i organizacyjne do wdrażania strategii makroregionalnej. Wśród poruszanych na posiedzeniu tematów znalazła się również kwestia poszukiwania źródeł finansowania zamierzeń strategii.

Minister funduszy i polityki regionalnej zaproponowała, aby spotkania Karpackiej Rady Wykonawczej odbywały się 2-3 raz w roku. Raz, w gronie ministrów, aby odbierać i wyznaczać kierunki dalszych prac oraz 1-2 razy w roku w gronie eksperckim.

Strategia Karpacka wzmocnieni konkurencyjność i atrakcyjność regionu, jak również ograniczy odpływ mieszkańców poprzez podniesienie jakości życia na obszarze Karpat. Dzięki Strategii Karpackiej stworzone zostaną trwałe ramy współpracy krajów i regionów, umożliwiające osiąganie efektu synergii dla dynamicznego i zrównoważonego rozwoju tego obszaru. Wspólne inwestycje infrastrukturalne (np. Via Carpathia) umożliwią poprawę komunikacji wewnątrz regionów karpackich, jak i zwiększą ich dostępność zewnętrzną. Strategia Karpacka może także znacząco przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa na wschodniej granicy UE i jej stabilizacji.

Współpraca w tej skali daje szansę na pełniejsze wykorzystanie potencjału, jaki tkwi w regionach położonych na obszarze Karpat – powiedziała minister, jednocześnie wyrażając nadzieję, że dalsza współpracą będzie się układać pomyślnie:

- Karpacka Rada Wykonawcza będzie koordynować dalsze prace, tak by z nową energią, z nową siłą, ale też wspólną pracą starać się o korzystne rozstrzygnięcia dla naszych regionów - dodała Małgorzata Jarosińska-Jedynak. - Myślę, że to taki krok milowy dla Inicjatywy Karpackiej, czyli przyjęcie w grudniu 2019 roku opinii marszałka Władysława Ortyla przez Komitet Regionów, który poparł sformalizowanie współpracy karpackiej i wyraźnie pokazał, że nasze regiony widzą wartość takiego narzędzia, ale też potrzebę jego zastosowania.

Marszałek Władysław Ortyl, który mówił o pracach nad strategią karpacką powiedział, że teraz jest właściwy czas na działania w tym kierunku.

- Nasze działania samorządów, regionów, które były podejmowane na rzecz strategii wynikają z pozytywnej zazdrości kierowanej w kierunku Alp, w kierunku dobrych praktyk, które tam się dzieją. Jest dobry czas, mamy dyskusję o nowej perspektywie finansowej, mamy negocjacje, rozmowy i na pewno jest to idealny moment, żeby strategia karpacka się sfinalizowała – powiedział marszałek Ortyl.

Marszałek mówił o tym, że tylko 16% obszaru Karpat jest poza różnymi formami ochrony, dlatego obszar ten musi mieć specyficzne instrumentarium, żeby uruchomić drzemiące w nim możliwości.

- W Karpatach tkwi potencjał, który do tej pory przez kraje karpackie i UE nie był wykorzystany. Unia potrzebuje nowych impulsów, które stworzą wartość dodaną i myślę, że takim obszarem są właśnie Karpaty – dodał marszałek.

Udział w spotkaniu w Krasiczynie wziął także Jerzy Kwieciński, były minister inwestycji i rozwoju (obecnie prezes PGNiG), który porównał Alpy i Karpaty jako dwa zupełnie różne regiony, mówiąc że Alpy są najlepiej rozwiniętym obszarem w UE a Karpaty najgorzej i to pod wieloma względami.

- Cieszę się, że przechodzimy do następnego etapu współpracy w ramach Karpat. To prawda, że teraz Karpaty bardziej dzielą aniżeli łączą. Paręset lat wstecz było odwrotnie – powiedział Jerzy Kwieciński.

Starania na rzecz utworzenia Strategii  Karpackiej trwają już od wielu lat. W grudniu 2019 roku Komitet Regionów większością głosów przyjął opinię nt. powstania Makroregionalnej Strategii dla Karpat. W opinii, której autorem jest Władysław Ortyl podkreślono unikatowe zasoby Karpat, takie jak bogactwo przyrodnicze, unikalne wielokulturowe dziedzictwo, zasoby ludzkie oraz wspólna tożsamość społeczności górskich. Wszystkie te elementy stanowią podstawę do wspólnego działania na rzecz bardziej dynamicznego, trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego tego obszaru. Inicjatywa utworzenia makroregionu karpackiego podejmowana jest równocześnie na szczeblu rządów, parlamentów narodowych, jak i na szczeblu władz regionów i miast oraz społeczności lokalnych. 

Stworzenie piątej już, makroregionalnej strategii w Unii Europejskiej oznaczałoby dodatkowe fundusze dla wszystkich regionów z obszaru Karpat: zarówno dla tych będących członkami UE, jak i tych spoza Unii, np. Ukrainy, Serbii i Mołdawii. Strategia będzie kreować pewne priorytety, wskazywać argumenty aby wspierać regiony karpackie. Jej główną rolą będzie koordynacja działań w całych Karpatach.

- Utworzenie Strategii Karpackiej ma kolosalne znaczenie dla naszego regionu i pozwoli nam otworzyć się na kraje sąsiedzkie – uważa marszałek Władysław Ortyl. - Instrument ten umożliwi zacieśnianie więzi transgranicznych oraz będzie sprzyjać mocniejszej integracji społeczności lokalnych w makroregionie karpackim poprzez m.in. wspólny rozwój oraz ochronę środowiska i dziedzictwa kulturowego – mówi marszałek.