Którym miastom grozi zapaść społeczno-gospodarcza?
PODKARPACKIE, KRAJ. Niemal połowie z 255 średnich miast w Polsce grozi marginalizacja i zjawiska kryzysowe - wynika z analiz Polskiej Akademii Nauk. Problemy mają np. Przemyśl, Sanok i Jasło.
Fot. Łukasz Kleska
Łącznie funkcje społeczno-gospodarcze w najwyższym stopniu tracą 122 miasta.
Miasta średnie w ekspertyzie Polskiej Akademii Nauk zostały zdefiniowane jako miejscowości poniżej stolicy województwa i powyżej 20 tys. mieszkańców (powyżej 15 tys., jeśli było to miasto powiatowe).
Problemy rozwojowe dotyczą m.in. spadku liczby ludności, zwłaszcza osób młodych i lepiej wykształconych. Towarzyszą temu narastające problemy społeczne, atrofia, rozpad więzi społecznych, a także patologie. Zachwianie równowagi na rynku pracy powoduje nadmierne dojazdy do pracy, które są dodatkowo utrudnione z uwagi na peryferyjność tych miejscowości.
Jak wyjaśnił autor analizy prof. Przemysław Śleszyński z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, niezależnie od metody i przyjętych wskaźników, a tych stosowano nawet kilkanaście, trzon miast, w których występują niekorzystne tendencje, zawsze był ten sam.
- Najważniejsze wyzwanie rozwojowe Polski niewątpliwie związane jest z demografią. Stąd też, ze względu na duże prawdopodobieństwo wyludnienia się, skrajnie zła pozycja takich miast jak Prudnik – podkreślił.
Prezes Unii Miasteczek Polskich Wojciech Długoborski zauważył, że dla niektórych miast problemem bywa nawet zapewnienie wkładu własnego do inwestycji unijnych.
- Jeżeli te miasta są pozbawione przemysłu, firm, zakładów pracy, które mogłyby dawać miejsca pracy mieszkańcom, trudno się dziwić, że następuje migracja. Stagnacja postępowała, bo te miasta nie miały potencjału, kapitału – zaznaczył.
Analiza Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN powstała na potrzeby rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Zapowiedziano w niej pakiet działań dla średnich miast, który ma pomóc odwrócić niekorzystne tendencje. Ministerstwo Rozwoju planuje przeznaczyć na wsparcie średnich miast w najbliższych latach ponad 2,5 mld zł, skupiając się szczególnie na 122 ośrodkach zidentyfikowanych przez prof. Śleszyńskiego.
W krajowych programach operacyjnych, którymi zarządza Minister Rozwoju, przewidziano preferencje dla miast średnich, m.in. poprzez dedykowane nabory. Możliwe jest też zdobycie kapitału na wkład własny do projektów finansowanych ze środków unijnych. Resort chce również stymulować lokalizację nowych inwestycji prywatnych na terenie średnich miast poprzez preferencyjne warunki pomocy publicznej dla inwestorów.
Pełna lista 122 miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze
Analiza Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Lp. |
Nazwa |
Województwo |
Liczba mieszkańców (2014, tys.) |
Nasilenie problemów społeczno-gospodarczych – suma OP (S+E) |
Typologia (nazwa zgodna z SOR) |
1. |
Prudnik |
Opolskie |
21,7 |
82 |
silna utrata funkcji, mocno niekorzystna sytuacja społ.-gospodarcza |
2. |
Hajnówka |
Podlaskie |
21,4 |
81 |
|
3. |
Bartoszyce |
Warmińsko-Mazurskie |
24,4 |
80 |
|
4. |
Kętrzyn |
Warmińsko-Mazurskie |
27,9 |
79 |
|
5. |
Przemyśl |
Podkarpackie |
63,4 |
76 |
|
6. |
Sanok |
Podkarpackie |
38,8 |
74 |
|
7. |
Grudziądz |
Kujawsko-Pomorskie |
97,2 |
74 |
|
8. |
Ostrowiec Świętokrzyski |
Świętokrzyskie |
71,7 |
73 |
|
9. |
Jasło |
Podkarpackie |
36,3 |
73 |
|
10. |
Kraśnik |
Lubelskie |
35,5 |
73 |
|
11. |
Jarosław |
Podkarpackie |
38,8 |
71 |
|
12. |
Chełm |
Lubelskie |
64,9 |
71 |
|
13. |
Nysa |
Opolskie |
44,8 |
71 |
|
14. |
Zamość |
Lubelskie |
65,1 |
70 |
|
15. |
Zambrów |
Podlaskie |
22,3 |
70 |
|
16. |
Starachowice |
Świętokrzyskie |
50,7 |
70 |
|
17. |
Staszów |
Świętokrzyskie |
15,3 |
74 |
|
18. |
Jędrzejów |
Świętokrzyskie |
15,7 |
73 |
|
19. |
Braniewo |
Warmińsko-Mazurskie |
17,3 |
87 |
|
20. |
Hrubieszów |
Lubelskie |
18,5 |
81 |
|
21. |
Kamienna Góra |
Dolnośląskie |
19,9 |
77 |
|
22. |
Ząbkowice Śląskie |
Dolnośląskie |
15,6 |
76 |
|
23. |
Tomaszów Lubelski |
Lubelskie |
19,8 |
75 |
|
24. |
Nowy Targ |
Małopolskie |
33,6 |
65 |
silna utrata funkcji, niekorzystna sytuacja społeczno-gospodarcza |
25. |
Konin |
Wielkopolskie |
76,5 |
62 |
|
26. |
Zakopane |
Małopolskie |
27,6 |
62 |
|
27. |
Kędzierzyn-Koźle |
Opolskie |
62,8 |
58 |
|
28. |
Rydułtowy |
Śląskie |
21,8 |
58 |
|
29. |
Mielec |
Podkarpackie |
60,8 |
57 |
|
30. |
Brzeg |
Opolskie |
36,7 |
69 |
|
31. |
Szczytno |
Warmińsko-Mazurskie |
24,2 |
69 |
|
32. |
Koło |
Wielkopolskie |
22,8 |
66 |
|
33. |
Augustów |
Podlaskie |
30,5 |
65 |
|
34. |
Ostrołęka |
Mazowieckie |
52,6 |
63 |
|
35. |
Żagań |
Lubuskie |
26,4 |
63 |
|
36. |
Radom |
Mazowieckie |
217,2 |
62 |
|
37. |
Ostrów Mazowiecka |
Mazowieckie |
22,8 |
62 |
|
38. |
Tomaszów Mazowiecki |
Łódzkie |
64,5 |
61 |
|
39. |
Ciechanów |
Mazowieckie |
44,6 |
60 |
|
40. |
Malbork |
Pomorskie |
39,0 |
60 |
|
41. |
Jelenia Góra |
Dolnośląskie |
81,4 |
59 |
|
42. |
Sieradz |
Łódzkie |
43,1 |
59 |
|
43. |
Zabrze |
Śląskie |
177,2 |
59 |
|
44. |
Łomża |
Podlaskie |
62,8 |
59 |
|
45. |
Krosno |
Podkarpackie |
46,9 |
59 |
|
46. |
Tarnów |
Małopolskie |
111,4 |
58 |
|
47. |
Kluczbork |
Opolskie |
24,4 |
58 |
|
48. |
Jastrzębie-Zdrój |
Śląskie |
90,8 |
56 |
|
49. |
Chrzanów |
Małopolskie |
37,9 |
56 |
|
50. |
Sosnowiec |
Śląskie |
209,3 |
55 |
|
51. |
Dębica |
Podkarpackie |
46,6 |
55 |
|
52. |
Gostynin |
Mazowieckie |
18,9 |
66 |
|
53. |
Nisko |
Podkarpackie |
15,5 |
64 |
|
54. |
Międzyrzecz |
Lubuskie |
18,5 |
60 |
|
55. |
Krapkowice |
Opolskie |
16,9 |
59 |
|
56. |
Pułtusk |
Mazowieckie |
19,2 |
58 |
|
57. |
Nowa Ruda |
Dolnośląskie |
23,0 |
94 |
utrata funkcji, mocno niekorzystna sytuacja społeczno-gospodarcza |
58. |
Grajewo |
Podlaskie |
22,2 |
82 |
|
59. |
Kłodzko |
Dolnośląskie |
27,8 |
79 |
|
60. |
Giżycko |
Warmińsko-Mazurskie |
29,9 |
75 |
|
61. |
Bielawa |
Dolnośląskie |
31,0 |
74 |
|
62. |
Gorlice |
Małopolskie |
28,3 |
74 |
|
63. |
Włocławek |
Kujawsko-Pomorskie |
113,9 |
71 |
|
64. |
Nowa Sól |
Lubuskie |
39,6 |
71 |
|
65. |
Krasnystaw |
Lubelskie |
19,3 |
77 |
|
66. |
Kozienice |
Mazowieckie |
18,1 |
70 |
|
67. |
Olecko |
Warmińsko-Mazurskie |
16,5 |
87 |
|
68. |
Pisz |
Warmińsko-Mazurskie |
19,3 |
96 |
|
69. |
Białogard |
Zachodniopomorskie |
24,6 |
84 |
|
70. |
Chełmno |
Kujawsko-Pomorskie |
20,4 |
79 |
|
71. |
Wałbrzych |
Dolnośląskie |
116,7 |
77 |
|
72. |
Ełk |
Warmińsko-Mazurskie |
60,1 |
71 |
|
73. |
Lubań |
Dolnośląskie |
21,8 |
71 |
|
74. |
Wałcz |
Zachodniopomorskie |
26,0 |
70 |
|
75. |
Świdwin |
Zachodniopomorskie |
15,6 |
88 |
|
76. |
Choszczno |
Zachodniopomorskie |
15,6 |
86 |
|
77. |
Gryfice |
Zachodniopomorskie |
16,9 |
78 |
|
78. |
Sokółka |
Podlaskie |
18,7 |
74 |
|
79. |
Nakło nad Notecią |
Kujawsko-Pomorskie |
19,1 |
73 |
|
80. |
Bytów |
Pomorskie |
17,0 |
72 |
|
81. |
Lidzbark Warmiński |
Warmińsko-Mazurskie |
16,3 |
70 |
|
82. |
Szczecinek |
Zachodniopomorskie |
40,5 |
77 |
|
83. |
Rypin |
Kujawsko-Pomorskie |
16,7 |
76 |
|
84. |
Złotów |
Wielkopolskie |
18,5 |
72 |
|
85. |
Bytom |
Śląskie |
172,3 |
69 |
utrata funkcji, niekorzystna sytuacja społeczno-gospodarcza |
86. |
Zgorzelec |
Dolnośląskie |
31,5 |
67 |
|
87. |
Mrągowo |
Warmińsko-Mazurskie |
22,1 |
67 |
|
88. |
Końskie |
Świętokrzyskie |
20,1 |
67 |
|
89. |
Dzierżoniów |
Dolnośląskie |
34,2 |
65 |
|
90. |
Słupsk |
Pomorskie |
93,2 |
65 |
|
91. |
Stalowa Wola |
Podkarpackie |
63,3 |
65 |
|
92. |
Skarżysko-Kamienna |
Świętokrzyskie |
47,2 |
65 |
|
93. |
Jawor |
Dolnośląskie |
23,8 |
64 |
|
94. |
Sandomierz |
Świętokrzyskie |
24,3 |
64 |
|
95. |
Wieluń |
Łódzkie |
23,3 |
64 |
|
96. |
Biłgoraj |
Lubelskie |
26,9 |
63 |
|
97. |
Bielsk Podlaski |
Podlaskie |
26,2 |
63 |
|
98. |
Świętochłowice |
Śląskie |
51,5 |
62 |
|
99. |
Tarnobrzeg |
Podkarpackie |
48,0 |
62 |
|
100. |
Elbląg |
Warmińsko-Mazurskie |
122,4 |
60 |
|
101. |
Biała Podlaska |
Lubelskie |
57,5 |
60 |
|
102. |
Radomsko |
Łódzkie |
47,4 |
60 |
|
103. |
Turek |
Wielkopolskie |
27,9 |
59 |
|
104. |
Bolesławiec |
Dolnośląskie |
39,5 |
58 |
|
105. |
Żary |
Lubuskie |
38,5 |
58 |
|
106. |
Nowy Sącz |
Małopolskie |
83,9 |
57 |
|
107. |
Piła |
Wielkopolskie |
74,3 |
57 |
|
108. |
Gniezno |
Wielkopolskie |
69,7 |
57 |
|
109. |
Zduńska Wola |
Łódzkie |
43,3 |
69 |
|
110. |
Inowrocław |
Kujawsko-Pomorskie |
74,6 |
66 |
|
111. |
Działdowo |
Warmińsko-Mazurskie |
21,5 |
63 |
|
112. |
Ozorków |
Łódzkie |
20,1 |
63 |
|
113. |
Kutno |
Łódzkie |
45,4 |
60 |
|
114. |
Świebodzice |
Dolnośląskie |
23,2 |
60 |
|
115. |
Przeworsk |
Podkarpackie |
15,7 |
65 |
|
116. |
Sierpc |
Mazowieckie |
18,5 |
63 |
|
117. |
Busko-Zdrój |
Świętokrzyskie |
16,7 |
63 |
|
118. |
Złotoryja |
Dolnośląskie |
16,1 |
62 |
|
119. |
Strzelce Opolskie |
Opolskie |
18,4 |
56 |
|
120. |
Radzyń Podlaski |
Lubelskie |
16,1 |
65 |
|
121. |
Pleszew |
Wielkopolskie |
17,7 |
61 |
|
122. |
Namysłów |
Opolskie |
16,1 |
60 |