#BezSieci – eksperyment naukowców WSIiZ

– Wydrukowaliśmy artykuły, do których normalnie mamy dostęp on-line, to samo zrobiliśmy np. z rozkładem jazdy autobusów. Wypożyczyliśmy książki z biblioteki, które dziś przecież rezerwuje się na stronie internetowej – opowiada o przygotowaniach dr Barbara Przywara, kierownik eksperymentu. – Studenci natomiast przyznali, że zaopatrzyli się w gry działające off-line, ściągnęli też zapas ulubionych filmów i seriali. Wszystko po to, aby mieć co robić przez tydzień.

Uczestnicy projektu będę musieli uporać się z wieloma ograniczeniami. Dominująca na uczelni komunikacja mailowa musi zostać zastąpiona telefoniczną lub osobistą, przenoszenie plików będzie odbywać się za pośrednictwem pendrive’a, a do sprawdzenia informacji posłużą gazety oraz książki.

Przez pół roku bez mediów

Inspiracją do organizacji eksperymentu była książka amerykańskiej dziennikarki Susan Maushart „E-migranci. Pół roku bez internetu, telefonu i telewizji” (w Polsce ukazała się w 2014 roku w wydawnictwie Znak). Autorka opisywała w niej doświadczenia związane z radykalną decyzją całkowitego odłączenia się od wszystkich mediów wraz z trójką swoich nastoletnich dzieci. Konsekwencją wprowadzenia tego pomysłu w życie były m.in. początkowe kłótnie z najbliższymi, jednak po dłuższym czasie okazało się, że członkowie rodziny zbliżyli się do siebie.

– Nasz eksperyment jest uzupełnieniem tego, co zrobiła Susan Maushart. Chcemy zobaczyć jak to wyzwanie wpłynie na naszą wydajność pracy, ale także na życie osobiste – wyjaśnia dr Przywara. – Być może okaże się, że internet, który pozwala nam szybko załatwić wiele spraw, w ostatecznym rozrachunku zbyt często nas rozprasza i „zalewa” zbędnymi informacjami.

Już pojawiają się plany rozszerzenia badania na uczniów szkół średnich, przewidywane są także wywiady pogłębione z uczestnikami już po zakończeniu eksperymentu oraz obserwacje związane z ponownym podłączeniem się do sieci. W celu poszukiwania odpowiedzi na pytania badawcze zostanie wykorzystana triangulacja badań – czyli połączenie różnych metod badawczych, które pozwolą na szczegółową analizę obserwowanego zjawiska.

Choroba XXI wieku

Uczestnicy eksperymentu przez okres jego trwania mają za zadanie notować spostrzeżenia wynikające z odłączenia od sieci. Mogą być to własne emocje, zachowania, reakcje otoczenia, wynikające z odłączenia trudności, ale także korzyści. W ramach pilotażu badania, który odbył się kilka miesięcy temu, jedna ze studentek zauważyła, że po raz pierwszy od długiego czasu wykąpała się bez brania do łazienki smartphone’a.

– Celem jest weryfikacja hipotezy o masowym uzależnieniu od internetu, takiej dżumie XXI wieku. Czasami bagatelizujemy ten problem, twierdząc, że przecież wszyscy nie mogą być uzależnieni. My nie zakładamy, że jesteśmy od tego wolni – przyznaje dr Przywara. – To też jest wyjątkowość naszych badań: my sami, jako badacze, bierzemy udział w eksperymencie. Dzięki temu będziemy mogli lepiej zrozumieć emocje i uczucia pozostałych uczestników.

To już drugi etap badania. Pierwszy polegał na tygodniowej obserwacji własnych nawyków medialnych, nie tylko tych internetowych. Do udziału w eksperymencie zgłosiło się 6 pracowników Katedry Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej oraz 115 studentów. Wnioski z tygodnia bez sieci zostaną opisane w szeregu publikacji.