Mały konsument i finanse - felieton Andrzeja Cwynara
Właśnie ukazał się raport „Mały konsument i finanse” prezentujący wyniki badania przeprowadzonego przez TNS OBOP na zlecenie Krajowego Rejestru Długów. Chodzi w nim o wiedzę i świadomość finansową dzieci.
Profesor Andrzej Cwynar, dyrektor Instytutu Badań i Analiz Finansowych
To bardzo potrzebna akcja o prewencyjnym – jakkolwiek to brzmi w przypadku dziedziny, której dotyczy – charakterze. Potwierdzają to wyniki badania: dzieci otrzymują pieniądze na własne wydatki, podejmują decyzje zakupowe i mają też niemały wpływ na nasze. Elementarne „wychowanie finansowe” jest im potrzebne. To jest przecież ten wiek, kiedy utrwalają się pewne nawyki, kodują wzorce zachowań i kształtuje się pewność siebie – także ta finansowa. Kluczową obserwacją raportu jest jednak to, że do finansowego uświadamiania dzieci nie jesteśmy przygotowani – my, to znaczy dorośli: przedszkola, szkoły, przede wszystkim rodziny. Brakuje systemu, programów, koncepcji a często po prostu wiedzy. Godna pochwały inicjatywa KRD (raport jest tylko jej częścią) po raz kolejny odkrywa trudną prawdę – znaną już z wcześniejszych badań – o niskim poziomie finansowego wyedukowania Polaków. Wiedzę finansową mamy małą, jeśli ją mamy, to jest ona raczej powierzchowna, uważamy ją za nudną i trudną (bo finanse odwołują się do matematyki) i w efekcie skazujemy się na finansowe wykluczenie unikając – jeśli to możliwe – trudnych decyzji w tej dziedzinie.
Tymczasem charakter współczesnego świata sprawia, że z konieczności stajemy się coraz bardziej „człowiekiem finansowym”. Wiedząc mało, musimy się pogodzić z tym, że finanse mogą być dla nas niebezpieczne. Niedostatki wiedzy w tej dziedzinie sprawiają,że zadłużamy się w nieprzemyślany sposób, w zbyt małym stopniu się zabezpieczamy, rzadko odwołujemy się do finansowego planowania. Kryzys globalny zawsze jest agregatem wielu mikrokryzysów. Bez wystarczającej wiedzy finansowej i umiejętnego jej przekuwania na codzienne ekonomiczne wybory, jesteśmy na nie bardziej narażeni.
W jednym z poprzednich felietonów (Zaprogramować odpowiedzialność) pisałem, że obecny kryzys to kryzys braku kwalifikacji moralnych. To jednak także kryzys braku wystarczającej wiedzy finansowej. Lepsze wyedukowanie finansowe naszych dzieci to większe szanse na odporność gospodarki, którą będą one tworzyć w przyszłości, na dokuczliwe zjawiska kryzysowe, jakich sami dziś doświadczamy
Andrzej Cwynar
Profesor Andrzej Cwynar jest dyrektorem Instytutu Badań i Analiz Finansowych Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
