Problemy z prądem

Fot. Adam Cyło

Dla wielu przedsiębiorców zajmujących się np. handlem każdy blackout (nagłe wyłączenie prądu) o długości nawet 1-2 sekund ma duże znaczenie i niesie ze sobą ogromne koszty. Szacunkowe straty spowodowane godzinnym przestojem w pracy w branży giełdowej to 1 milion euro, w branży paliwowej 90 tys. euro a w branży spożywczej 20 tys. euro. Oprócz przestoju pracy o wiele bardziej przykrą konsekwencją jest utrata ważnych danych firmowych czy też uszkodzenia mechaniczne sprzętu. Dobór odpowiednich zabezpieczeń chroniących sprzęt jest łatwiejszy, gdy znamy przyczynę problemów z prądem. Wiele tajemniczych przypadków awarii sprzętu, przerw w pracy urządzeń oraz błędów danych i oprogramowania sprowadza się do kłopotów z dostawą energii elektrycznej.

- Umiejętność zrozumiałego i fachowego mówienia o kwestiach związanych z zasilaniem, na przykład znajomość różnicy pomiędzy przerwą w zasilaniu a przejściem oscylacyjnym, może okazać się kluczowe podczas podejmowania decyzji o zakupie, o odpowiedniej mocy, urządzeń korygujących usterki zasilania. Błąd popełniony w komunikacji może mieć bardzo kosztowne następstwa, jeśli dojdzie do zakupu urządzenia korygującego, które nie odpowiada potrzebom użytkownika, prowadząc do przerw w pracy, utraty przychodów, a nawet uszkodzeń sprzętu. – mówi Maciej Mączyński, wiceprezes IT Business Schneider Electric.
Wyróżniamy wiele rodzajów awarii prądu, ale w naszym otoczeniu spotykamy się zazwyczaj z kilkoma z nich. Kategoryzacja zakłóceń jakości zasilania według Instytutu Inżynierów Elektryków i Elektroników (IEEE) została podzielona na siedem kategorii zależnych od kształtu fali:

1. Przejście – przejścia impulsowe to nagłe skoki stanu napięcia lub prądu o wartości dodatniej lub ujemnej. Większość osób mówiąc o przepięciach ma na myśli właśnie przejścia impulsowe. Istnieje również wiele innych określeń opisujących to zjawisko, np. skok napięcia

2. Przerwa – przerwę definiuje się jako całkowitą utratę dostawy energii elektrycznej lub napięcia. W zależności od czasu trwania, przerwy określa się jako natychmiastowe, chwilowe, czasowe lub trwałe. Przyczyny przerw mogą być różne, ale zazwyczaj sprowadzają się do jakiegoś rodzaju uszkodzenia sieci elektrycznej wywołanego np. uderzeniem pioruna, działaniem zwierząt, zawaleniem się drzewa, wypadkiem samochodowym, pogodą (silny wiatr, duże ośnieżenie lub oblodzenie kabli itp.), awarią sprzętu czy po prostu przełączeniem wyłącznika instalacyjnego.

3. Załamanie napięcia – spadek napięcia prądu przemiennego zachodzący na określonej częstotliwości, trwający od połowy okresu do 1 minuty. Załamania są zazwyczaj wywołane awariami systemu i często są rezultatem włączenia urządzenia o ciężkim rozruchu.

4. Chwilowy wzrost napięcia – przeciwieństwo spadku, czyli wzrost napięcia prądu przemiennego trwający od połowy okresu do 1 minuty. Przyczynami wzrostów są zazwyczaj neutralne połączenia o wysokiej impedancji, nagłe (zwłaszcza znaczne) redukcje obciążenia i zakłócenia jednej fazy w systemach trójfazowych.

5. Odkształcenia harmoniczne – odkształcenie krzywej napięcia zasilającego, którego przyczyną są prądy harmoniczne.

6. Wahania napięcia – wahania oznaczają systematyczne zmiany cyklu napięcia lub serię nieregularnych zmian napięcia małej wielkości, tzn. od 95% do 105% napięcia znamionowego na niskiej częstotliwości, zazwyczaj poniżej 25 Hz. Każdy odbiornik generujący znaczące zakłócenia stanu prądu może wywoływać wahania napięcia.

7. Zmienność częstotliwości – zmienność częstotliwości jest zjawiskiem niezwykle rzadkim w przypadku stabilnych systemów zasilania, zwłaszcza tych połączonych siecią zasilającą. Zmienna częstotliwość może sprawić, że silnik będzie pracował raz szybciej, raz wolniej, zależnie od aktualnej częstotliwości zasilania.

Większości awarii sprzętu elektronicznego zarówno, w domu jak i w firmie, można się ustrzec podpinając go do odpowiedniego UPS lub listwy przeciwprzepięciowej, która pomaga w ochronie przed przepięciami i skokami napięcia.